Ενενηκοστό Παγκόσμιο Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Συγγραφέων ΠΕΝ.

Η συμμετοχή του Κυπριακού Κέντρου Συγγραφέων ΠΕΝ.

Το ενενηκοστό Παγκόσμιο Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Συγγραφέων ΠΕΝ (PEN International), με θέμα «Συγγραφείς σε έναν κόσμο σε πόλεμο», πραγματοποιήθηκε στην Οξφόρδη από τις 24 έως τις 27 Σεπτεμβρίου. Αντιπρόσωποι από περισσότερες από ενενήντα χώρες συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων παγκόσμιων κρίσεων για να διερευνήσουν κρίσιμα ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της σημασίας του Καταστατικού του Διεθνούς ΠΕΝ, του ρόλου της λογοτεχνίας «πέρα από τα σύνορα» και του μέλλοντος των αρχών και της αποστολής του ΠΕΝ, για αλληλεγγύη.

Στο Παγκόσμιο Συνέδριο στην Οξφόρδη το ΠΕΝ Κύπρου εκπροσώπησε η Πρόεδρός του Αγγέλα Χριστοφίδου και διαδυκτιακά η ταμίας του, Susan Papas.

Στις 23 Σεπτεμβρίου άρχισαν οι εγγραφές, ενώ στις 24 πραγματοποιήθηκαν παράλληλα σε ξεχωριστές αίθουσες οι εργασίες των Επιτροπών: Συγγραφείς στην φυλακή, Συγγραφείς για την ειρήνη, Γυναίκες συγγραφείς, Μετάφραση και δικαιώματα κάθε γλώσσας. Στις 25 και 26 εξελίχθηκαν οι εντατικές εργασίες και συζητήσεις, παρουσιάστηκαν οι εκθέσεις πεπραγμένων, οι οικονομικοί ισολογισμοί, οι υποψήφιοι για τις επιτροπές και τα αξιώματα στη διεθνή οργάνωση, το νέο κέντρο του Αγίου Δομίνικου, η νέα επιτροπή Νεαρές Φωνές και δύο ψηφίσματα, ένα για την ελευθερία έκφρασης στο Ισραήλ και στην Παλαιστίνη και ένα για τους Μηχανισμούς προστασίας συγγραφέων που κινδυνεύουν. Στις 27 δύο ενδιαφέρουσες συζητήσεις προηγήθηκαν των αποτελεσμάτων των εκλογών, Ισότητα στην έκφραση με συγκλονιστικές μαρτυρίες από γηγενείς δημιουργούς που αντιμετωπίζουν ανισότητες στην ελευθερία της έκφρασης στη δική τους γλώσσα και μια συζήτηση που διεξήχθη μεταξύ της συγγραφέως Elif Shafak και του David Roche, Μη Εκτελεστικού Προέδρου της Έκθεσης Βιβλίου του Λονδίνου, με θέμα Η λογοτεχνία δεν γνωρίζει σύνορa .

Στις διεθνείς εκλογές επανεξελέγη ο Διεθνής Πρόεδρος, Burhan Somnez, νέος Διεθνής Γραμματέας εξελέγη ο Arne Svingen, και Διεθνής Αντιπρόεδρος ο Carles Torner. Δύο νέα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου αρχίζουν τη θητεία τους, Kim Ehlin  και Salil Tripathi. Η Judith Hill εξελέγη πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Γυναικών Συγγραφέων και η Ma Thida Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Συγγραφέων στη Φυλακή. Τρία νέα μέλη της Διεθνούς Επιτροπής Έρευνας αρχίζουν την τριετή τους θητεία, η Αγγέλα Χριστοφίδου, Πρόεδρος του ΠΕΝ Κύπρου, ο Folu Agoi, και ο Jacob Søndergaard.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από το 1979 που ιδρύθηκε το ιστορικό σωματείο  ΠΕΝ Κύπρου, πρώτη φορά συμμετέχει με εκλογή εκπροσώπου του, ως αξιωματούχου της Διεθνούς Ένωσης Συγγραφέων ΠΕΝ σε παγκόσμια επιτροπή. Την Αγγέλα Χριστοφίδου παρουσίασε στη Γενική Συνέλευση το ΠΕΝ Σλοβενίας, το οποίο στήριξε την υποψηφιότητά της, μαζί με το ΠΕΝ Αργεντινής και το ΠΕΝ Κύπρου.

Το συνέδριο, οι επιτροπές και οι εκλογές διεξήχθησαν υπό την επίβλεψη και διοργάνωση της Διεθνούς Επιτροπής Έρευνας.

Συγκλονιστικές στιγμές στο συνέδριο αποτελούσαν οι τελετουργικές, καθιερωμένες αναφορές σε συγγραφείς που είτε λόγω φυλάκισής τους είτε λόγω του ότι δεν βρίσκονται πια στη ζωή, αφήνουν πίσω τους μια άδεια καρέκλα. Οι «Άδειες Καρέκλες» αποτελούν θεσμό για το Διεθνές ΠΕΝ.

Με συγκίνηση όλοι οι εκπρόσωποι των κέντρων από όλο τον κόσμο τήρησαν ενός λεπτού σιγή για όσους συγγραφείς, μέλη των κέντρων, έφυγαν από τη ζωή το έτος που πέρασε. Σε γραπτό υλικό που έλαβαν όλα τα κέντρα γίνεται σύντομη αναφορά σε κάθε έναν και σε κάθε μία από αυτούς τους σημαντικούς συγγραφείς. Η Κύπρος και το Κυπριακό Κέντρο Συγγραφέων ΠΕΝ έχασε δύο σπουδαίους λογοτέχνες, τον Πέτρο Στυλιανού και την Πίτσα Γαλάζη, που συμπεριλήφθηκαν μαζί με τους συγγραφείς από κάθε γωνιά της γης, στην τιμητική αυτή αναφορά.

Πέτρος Στυλιανού (1933-2024) ΠΕΝ Κύπρου: Ένας αλτρουιστής, αγωνιστής της ελευθερίας, κατά τη διάρκεια του αγώνα κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας, έτοιμος να θυσιάσει τα ταλέντα, την καριέρα και τη ζωή του για την πατρίδα του, ο Πέτρος Στυλιανού, ένα αφοσιωμένο μέλος του ΠΕΝ Κύπρου, πολυγραφέστατος συγγραφέας, ερευνητής και πολιτικός προσέφερε όλα όσα ένας κορυφαίος πολίτης  μπορούσε να προσφέρει, για το κοινό καλό.

Πίτσα Γαλάζη (1940 – 2023) ΠΕΝ Κύπρου: Η αέναη ποιητική φωνή της Πίτσας Γαλάζη, ενεργού μέλους του ΠΕΝ Κύπρου, φέρει τη ζωντανή μνήμη του συλλογικού τραύματος της Κύπρου. Στα εφηβικά της χρόνια έδωσε μάχες ως αγωνίστρια της ελευθερίας κατά τη διάρκεια του αγώνα κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας, μια εξαίσια ποιήτρια και αργότερα δοκιμιογράφος και ραδιοφωνικός  παραγωγός.

Στο ενενηκοστό Συνέδριο συμμετείχαν επίσης οι καταξιωμένοι συγγραφείς Margie Orford (πρώην Πρόεδρος του ΠΕΝ Νότιας Αφρικής), Sir Ben Okri (μέλος του Κύκλου Συγγραφέων ΠΕΝ), Boris A Novak (Διεθνής Αντιπρόεδρος ΠΕΝ) και Jennifer Finney Boylan, (πρόεδρος του ΠΕΝ Αμερικής), καθώς και οι φίλοι του PEN International Peter MacDonald (Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) και Rachel Potter (Πανεπιστήμιο Ανατολική Αγγλία).

Η Παλαιστίνια συγγραφέας Adania Shibli εγκαινίασε το ενενηκοστό Συνέδριο του PEN International σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στη βιβλιοθήκη Bodleian. Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Burhan Sonmez (Πρόεδρος του PEN International), η Margaret Busby (Πρόεδρος του ΠΕΝ Αγγλίας) και ο Anthony Brewerton (Βιβλιοθήκες Bodleian).

Καταστατικό της Διεθνούς Ένωσης Συγγραφέων ΠΕΝ

• Η λογοτεχνία δεν γνωρίζει σύνορα και πρέπει να παραμείνει κοινό έδαφος για τους ανθρώπους παρά τις πολιτικές ή τις διεθνείς αναταραχές.
• Υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, και ιδιαίτερα σε καιρό πολέμου, τα έργα τέχνης, και γενικότερα η πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας, θα πρέπει να μένουν ανέπαφα από εθνικά και πολιτικά πάθη.
• Τα Μέλη του ΠΕΝ θα πρέπει πάντοτε να χρησιμοποιούν την επίδραση που δυνατό να έχουν, υπέρ της κατανόησης και του αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των εθνών και των ανθρώπων· δεσμεύονται να αναλώσουν όλες τις δυνάμεις τους για την εξάλειψη κάθε είδους μίσους, υπεραμυνόμενοι/ες του ιδεώδους μιας ανθρωπότητας που θα ζει σε συνθήκες ειρήνης και ισότητας, σε έναν κοινό κόσμο.
• Το ΠΕΝ στηρίζει την αρχή της ελεύθερης μετάδοσης της σκέψης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, και τα μέλη του δεσμεύονται να εναντιώνονται σε κάθε μορφή καταστολής της ελευθερίας της έκφρασης στη χώρα και στην κοινότητα στην οποία ανήκουν, καθώς και σε όλο τον κόσμο, όποτε αυτό είναι δυνατό. Το ΠΕΝ κηρύσσει τη στήριξή του στην ελευθεροτυπία και αντιτίθεται στην αυθαίρετη λογοκρισία σε καιρό ειρήνης. Πιστεύει ότι η αναγκαία πρόοδος του κόσμου ο οποίος εξελίσσεται προς μια αυξημένη οργάνωση πολιτικής και οικονομικής τάξης, καθιστά απαραίτητη την ελεύθερη κριτική στις κυβερνήσεις, τις διοικήσεις και τους θεσμούς. Και επειδή η ελευθερία εμπεριέχει τη σημασία της εθελοντικής αυτοσυγκράτησης, τα Μέλη δεσμεύονται να αντιτίθενται σε κακές πρακτικές της ελευθεροτυπίας, όπως η αναληθής δημοσίευση, τα εσκεμμένα ψεύδη και η διαστρέβλωση των γεγονότων προς εξυπηρέτηση πολιτικών και προσωπικών σκοπών.